Serdecznie dziękuję wszystkim za udział w uroczystym spotkaniu modlitewnym w dniu 2.czerwca 2013 r. na cmentarzu niemieckiego obozu jenieckiego w Czersku - "Kriegsgefangenenlager Czersk" z czasu I wojny światowej 1914-1918 - zwołanym dla uczczenia pamięci 45000 ofiar tego największego obozu jenieckiego. Spotkanie to odbyło się po wielu dziesiątkach latach zapomnienia a także często niewiedzy zwłaszcza młodego pokolenia o dokonanej ofierze życia uwięzionych tu jeńców wielu narodów w tym przemilczanych dotychczas Polaków i Ukraińców.
Szczególnie dziękuję księżom, którzy poprowadzili naszą modlitwę w wierze, że Dobry Bóg mając nas żywych w swojej opiece, w swym miłosierdziu i dobroci, pamięta także o tych co w cierpieniach głodu i wyzysku niewolniczej pracy, oddali w tym obozie swoje życie.
Dziękuję Księdzu Mariuszowi Synakowi proboszczowi parafii prawosławnej p.w. Apostołów Piotra i Pawła w Słupsku i ks. Mariuszowi Wernerowi wikariuszowi parafii p.w. Św. Magdaleny w Czersku za poprowadzenie tej modlitwy, a także za uczestniczenie w niej ks. Dariuszowi Cieszyńskiemu ,proboszczowi parafii p.w. Św. Józefa w Mokrem .
Dziękuję Jego Ekscelencji Księdzu Biskupowi Ryszardowi Kasynie Ordynariuszowi Diecezji Pelplińskiej i Jego Ekscelencji Biskupowi Jerzemu Pańkowskiemu Prawosławnemu Ordynariuszowi Wojskowemu za udzielone błogosławieństwo i zapewnienie o wspólnej modlitwie za ofiary reżimów i ustrojów totalitarnych.
Dziękuję artystom - Chórowi Ukraińskiej Mniejszości Narodowej OBERICH z Miastka, który swoim pięknym śpiewem oddał tęsknotę pogrzebanych tu jeńców i osieroconych rodzin. Zespołowi Kaszuby z Wiela i Karsina za pieśni w mowie ludu tej ziemi – Kaszubów.
Dziękuję za przybycie przedstawicielowi władz powiatu w osobie pana wicestarosty Przemysława Bieska-Talewskiego oraz tak licznie przybyłym mieszkańcom Czerska w tym członkom Uniwersytetu Trzeciego Wieku, Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Czerskiej, Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego i innych czerskich organizacji pozarządowych a także członkom Borowiackiego Towarzystwa Kulturalnego z Tucholi. Bardzo dziękuję za pełnienie warty honorowej przedstawicielom Grupy Odtworzeniowej "Cis" z Męcikału, reprezentującej partyzantów Tajnej Organizacji Wojskowej Gryf Pomorski.
Dziękuję uczestniczącym w tej uroczystości rodzinom ofiar obozu, które przybyły tu w wielu przypadkach, z daleka.
Dziękuję za wsparcie i pomoc organizacyjną w przygotowaniu i przeprowadzeniu tego spotkania, panom: Markowi Piechockiemu z Kościerzyny, Przemysławowi Biesek-Talewskiemu wicestaroście Powiatu Chojnickiego i Romanowi Ramionowi Burmistrzowi Miastka a także Członkom Honorowej Kapituły Fundacji.
Słowem – wdzięczny jestem wszystkim, co wyrazili poczucie braterstwa i solidaryzmu ludzkiego, prezentując postawy szacunku dla ogromu tragedii tego miejsca kaźni – miejsca ludzkiego cierpienia.
Chociaż modlitwy i śpiewy były wyrażone w języku ukraińskim, starocerkiewnym, polskim i kaszubskim, to były one dedykowane dla uczczenia pamięci jeńców wszystkich narodów z tego cmentarza. Przywoływały one pamiętać o spoczywających tu Rosjanach, Polakach, Ukraińcach, Rumunach, Sybiriakach, Ormianach, Tatarach, Anglikach, Francuzach, Belgach i Włochach, którzy poprzez obozowe cierpienie, stali się braćmi niedoli i spoczęli we wspólnych mogiłach na tym cmentarzu i w okolicznych lasach. Pragniemy, aby ofiara ich życia poniesiona w imię pokoju nie poszła w zapomnienie, by pamięć o tym obozie żyła, jako przestroga o tym, do czego prowadzą wojny, by trwała ona w ogólnospołecznej pamięci, aby umacniała pragnienie pokoju dla następnych pokoleń, aby nigdy nienawiść i polityczne podjudzanie nie pchały ludzi do wojny zadającej cierpienia całym narodom i zabierającej rodzinom ich najbliższych.
Z całego serca niniejsze słowa wdzięczności kieruję do Wszystkich, co są już i do tych, co będą z nami - w grupie przyjaciół- wolontariuszy Fundacji NG- podejmujących społeczny wysiłek w dziele ratowania od zapomnienia znajdującej się na terenie Czerska – tej Jenieckiej Nekropolii a także innych zapomnianych miejsc ludzkiej martyrologii.
Zbigniew Talewski
Prezes Fundacji Naji Gochë
Borowy Młyn/ Czersk 5. czerwiec 2013 r.